Τι είναι το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα είναι μια ομάδα ασθενειών που βλάπτουν το οπτικό νεύρο του οφθαλμού και μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια όρασης και τύφλωση. Ωστόσο, μπορείτε να προστατεύσετε τα μάτια σας από σοβαρή απώλεια όρασης, με έγκαιρη ανίχνευση και θεραπεία.

Το οπτικό νεύρο

Το οπτικό νεύρο είναι μια δέσμη περισσότερων από 1 εκατομμύριο νευρικών ινών. Συνδέει τον αμφιβληστροειδή με τον εγκέφαλο. (Δείτε το διάγραμμα παραπάνω.) Ο αμφιβληστροειδής είναι ο ευαίσθητος στο φως ιστός στο πίσω μέρος του ματιού. To υγιές οπτικό νεύρο είναι απαραίτητο για καλή όραση.

Πώς το οπτικό νεύρο μπορεί να υποστεί βλάβη από γλαύκωμα ανοικτής γωνίας;

Αρκετές μεγάλες μελέτες έχουν δείξει ότι η πίεση των ματιών είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τη βλάβη του οπτικού νεύρου. Στο μπροστινό μέρος του ματιού υπάρχει ένας χώρος που ονομάζεται πρόσθιος θάλαμος. Ένα καθαρό υγρό ρέει συνεχώς μέσα και έξω από το θάλαμο και τρέφει τους κοντινούς ιστούς. Το υγρό φεύγει από το θάλαμο στην ανοικτή γωνία όπου συναντώνται ο κερατοειδής και η ίριδα. (Δείτε το παρακάτω διάγραμμα.) Όταν το υγρό φτάσει στη γωνία, ρέει μέσα από ένα σπογγώδες πλέγμα αποστράγγισης και φεύγει από το μάτι.

Στο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, παρόλο που η γωνία αποστράγγισης είναι “ανοιχτή”, το υγρό περνά πολύ αργά μέσω του πλέγματος αποστράγγισης. Δεδομένου ότι το υγρό παράγεται με σταθερό ρυθμό, η πίεση στο εσωτερικό του ματιού ανεβαίνει και μπορεί να βλάψει το οπτικό νεύρο και να προκαλέσει απώλεια όρασης. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο έλεγχος της πίεσης του ματιού είναι σημαντικός.

 

                                               Η διαδρομή των υγρών απεικονίζεται με πράσινο.

Μπορώ να αναπτύξω γλαύκωμα εάν έχω αυξημένη πίεση στα μάτια;

Οχι απαραίτητα. Δεν θα εμφανίσει γλαύκωμα κάθε άτομο που έχει αυξημένη πίεση στα μάτια. Μερικοί άνθρωποι μπορούν να ανεχθούν υψηλότερα επίπεδα πίεσης των ματιών καλύτερα από άλλους. Επίσης, ένα συγκεκριμένο επίπεδο πίεσης των ματιών μπορεί να είναι υψηλό για ένα άτομο, αλλά κανονικό για ένα άλλο.

Η εμφάνιση γλαυκώματος εξαρτάται από το επίπεδο πίεσης που μπορεί να ανεχθεί το οπτικό νεύρο σας χωρίς να υποστεί βλάβη. Αυτό το επίπεδο είναι διαφορετικό για κάθε άτομο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μια εκτεταμένη εξέταση βυθού (βυθοσκόπηση) είναι πολύ σημαντική. Μπορεί να βοηθήσει τον οφθαλμίατρο να καθορίσει ποιο επίπεδο πίεσης των ματιών είναι φυσιολογικό για εσάς.

 

Μπορώ να αναπτύξω γλαύκωμα χωρίς αύξηση της πίεσης των ματιών μου;

Ναι. Το γλαύκωμα μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς αυξημένη πίεση στα μάτια. Αυτή η μορφή γλαυκώματος ονομάζεται γλαύκωμα χαμηλής τάσης ή φυσιολογικής τάσης. Είναι ένα είδος γλαυκώματος ανοιχτής γωνίας.

Ποιος κινδυνεύει από γλαύκωμα ανοικτής γωνίας;

Οποιοσδήποτε μπορεί να αναπτύξει γλαύκωμα. Κάποιοι άνθρωποι, οι οποίοι απαριθμούνται παρακάτω, βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο από άλλους:

• Όλοι άνω των 60 ετών
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος
• Αφροαμερικανοί ηλικίας άνω των 40 ετών

Μια οφθαλμολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει περισσότερους παράγοντες κινδύνου, όπως λεπτό κερατοειδή και ευαίσθητη ανατομία του οπτικού νεύρου. Σε άτομα με συνδυασμούς αυτών των παραγόντων υψηλού κινδύνου, τα φάρμακα με τη μορφή οφθαλμικών σταγόνων μειώνουν τον κίνδυνο εμφάνισης γλαυκώματος περίπου κατά το ήμισυ.

 

Τα συμπτώματα του γλαυκώματος

Στην αρχή, το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας δεν έχει συμπτώματα. Δεν προκαλεί πόνο. Η όραση παραμένει κανονική.

Χωρίς θεραπεία, τα άτομα με γλαύκωμα θα χάσουν αργά την περιφερειακή (πλευρική) όρασή τους. Καθώς το γλαύκωμα παραμένει αθεράπευτο, κάποιος μπορεί να σταματήσει να βλέπει αντικείμενα από το πλάι και την εξωτερική γωνία του ματιού του. Φαίνεται να κοιτάζει μέσα από μια σήραγγα. Με την πάροδο του χρόνου, η ευθεία (κεντρική) όραση μπορεί να μειωθεί, έως ότου εξαφανιστεί τελείως.

Κανονική Όραση.                                Η ίδια εικόνα που βλέπει κάποιος με γλαύκωμα.

 

 

Πώς εντοπίζεται το γλαύκωμα;

Το γλαύκωμα ανιχνεύεται μέσω μιας περιεκτικής οφθαλμολογικής εξέτασης που περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

Έλεγχο οπτικής οξύτητας. Πόσο καλά βλέπετε σε διάφορες αποστάσεις.

Έλεγχο οπτικού πεδίου. Αυτή η εξέταση μετρά την περιφερειακή σας (πλευρική) όραση.

Εξέταση βυθού. Ο οφθαλμίατρος σας χρησιμοποιεί ένα ειδικό μεγεθυντικό φακό για να εξετάσει τον αμφιβληστροειδή και το οπτικό νεύρο για σημεία βλάβης και άλλα προβλήματα οφθαλμού.

Τονομέτρηση. Είναι η μέτρηση της πίεσης στο εσωτερικό του οφθαλμού χρησιμοποιώντας ένα όργανο που ονομάζεται τονόμετρο.

Παχυμετρία. Είναι η μέτρηση του πάχους του κερατοειδούς σας.

OCT τομογραφία οπτικού νεύρου. Πραγματοποιείται με ειδικό πτικό τομογράφο. Δίνει μία ολοκληρωμένη και λεπτομερή εικόνα του οπτικού νέυρου στον οφθαλμίατρο και προσφέρει πληροφορίες σχετικά με το σχήμα και τη μορφολογία του. Είναι απαραίτητη στη διάγνωση αλλά και στην παρακολούθηση της εξέλιξης του γλαυκώματος.

Μπορoύν οι βλάβες του γλαυκώματος να αποκατασταθούν;

Όχι.  Η όραση που χάθηκε από την ασθένεια δεν μπορεί να αποκατασταθεί.

 

Θεραπείες για το Γλαύκωμα

Η άμεση θεραπεία για γλαύκωμα ανοικτής γωνίας πρώιμου σταδίου μπορεί να επιβραδύνει την πρόοδο της νόσου. Για αυτόν τον λόγο η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική.

Οι θεραπείες για το γλαύκωμα περιλαμβάνουν επιλεκτική τραμπεκουλοπλαστική με LASER, φάρμακα, συμβατική χειρουργική επέμβαση ή συνδυασμό αυτών. Ενώ αυτές οι θεραπείες μπορεί να σώσουν την εναπομείνουσα όραση, δεν βελτιώνουν την όραση που έχει ήδη χαθεί από το γλαύκωμα.

Φάρμακα. Τα φάρμακα, με τη μορφή σταγόνων αποτελούν τη συνηθέστερη πρώιμη θεραπεία για το γλαύκωμα. Εάν λαμβάνονται τακτικά, αυτές οι οφθαλμικές σταγόνες μειώνουν την πίεση των ματιών. Ορισμένα φάρμακα κάνουν το μάτι να παράγει λιγότερο υγρό. Άλλα μειώνουν την πίεση βοηθώντας την αποστράγγιση του υγρού από το μάτι.

Τα φάρμακα για το γλαύκωμα πρέπει να λαμβάνονται τακτικά σύμφωνα με τις οδηγίες του οφθαλμίατρου σας. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν κανένα πρόβλημα. Ωστόσο, ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν πονοκεφάλους ή άλλες παρενέργειες. Για παράδειγμα, οι σταγόνες ενδέχεται να προκαλέσουν τσούξιμο, καύση και ερυθρότητα στα μάτια.

Επειδή το γλαύκωμα συχνά δεν έχει συμπτώματα, κάποιοι μπορεί να μπουν στον πειρασμό να σταματήσουν να παίρνουν, ή να ξεχάσουν να πάρουν, το φάρμακό τους. Πρέπει να χρησιμοποιείτε τις σταγόνες εφόσον συμβάλλουν στον έλεγχο της πίεσης των ματιών σας. Η συστηματική χρήση είναι πολύ σημαντική.

Επιλεκτική Laser τραμπεκουλοπλαστική. Η τραμπεκουλοπλαστική με λέιζερ βοηθά στην αποστράγγιση του υγρού από το μάτι. Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει αυτό το βήμα ανά πάσα στιγμή. Σε πολλές περιπτώσεις, θα πρέπει να συνεχίσετε να λαμβάνετε φάρμακα για το γλαύκωμα μετά από αυτή τη διαδικασία.

Πριν από την επέμβαση, εφαρμόζονται στο μάτι σας αναισθητικές σταγόνες. Καθώς κάθεστε μπροστά στο μηχάνημα του λέιζερ, ο γιατρός κρατά ένα ειδικό φακό στο μάτι σας. Μια δέσμη φωτός κατευθύνεται μέσω του φακού και αντανακλάται στο πλέγμα μέσα στο μάτι σας. Ενδέχεται να εμφανιστούν λάμψεις με έντονο πράσινο ή κόκκινο φως. Το λέιζερ παράγει αρκετά σημεία δράσης σε ίσες αποστάσεις μεταξύ τους, τα οποία μεγενθύνουν τις οπές αποστράγγισης στο πλέγμα. Αυτό επιτρέπει στο υγρό να αποστραγγίζεται καλύτερα.

Όπως κάθε επέμβαση, επέμβαση με LASER μπορεί να προκαλέσει παρενέργειες, όπως η φλεγμονή. Ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει μερικές σταγόνες για να πάρετε στο σπίτι σας για οποιοδήποτε πόνο ή φλεγμονή στο εσωτερικό του ματιού. Θα χρειαστεί να κάνετε αρκετές επαναληπτικές επισκέψεις για να παρακολουθήσετε την πίεση των ματιών και γενικότερα τα μάτια σας.

Εάν έχετε γλαύκωμα και στα δύο μάτια, συνήθως θα αντιμετωπιστεί μόνο ένα μάτι κάθε φορά. Οι θεραπείες με LASER για κάθε μάτι θα προγραμματιστούν με διαφορά αρκετών ημερών έως και αρκετών εβδομάδων μεταξύ τους.

Μελέτες δείχνουν ότι η χειρουργική επέμβαση με LASER μπορεί να είναι πολύ καλή στη μείωση της πίεσης σε ορισμένους ασθενείς. Εντούτοις, τα αποτελέσματά της μπορεί να ατονήσουν με το πέρασμα του χρόνου. Ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει επανάληψη της θεραπείας.

Συμβατική χειρουργική επέμβαση- τραμπεκουλεκτομή. Η συμβατική χειρουργική κάνει ένα νέο άνοιγμα για να απομακρυνθεί το υγρό από το μάτι. Ο γιατρός σας μπορεί να προτείνει αυτή τη θεραπεία ανά πάσα στιγμή. Η συμβατική χειρουργική επέμβαση, γίνεται συχνά αφού η επιλεκτική τραμπεκουλοπλαστική με LASER και τα φάρμακα αποτύχουν να ελέγξουν την πίεση

Αντιγλαυκωματικές Βαλβίδες. Τα τελευταία χρόνια έχει διαδοθεί η χειρουργική εμφύτευση μικροσκοπικών βαλβίδων στον οφθλαμό, ώστε να δημιουργείται ελεγχόμενη εκροή του υδατοειδούς υγρου και συνεπώς μείωση της ενδοφθάλμιας πίεσης.

Ποιες είναι μερικές άλλες μορφές γλαυκώματος και πώς θεραπεύονται;

Το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας είναι η πιο κοινή μορφή. Μερικοί άνθρωποι έχουν άλλα είδη της νόσου.

Στο χαμηλής πίεσης ή γλαύκωμα κανονικής πίεσης, η βλάβη του οπτικού νεύρου και η περιορισμένη πλευρική όραση εμφανίζονται σε άτομα με κανονική πίεση των ματιών. Η μείωση της πίεσης των ματιών κατά τουλάχιστον 30% μέσω φαρμάκων επιβραδύνει την ασθένεια σε μερικούς ανθρώπους. Το γλαύκωμα μπορεί να επιδεινωθεί σε άλλους παρά την χαμηλή πίεση.

Ένα περιεκτικό ιατρικό ιστορικό είναι σημαντικό για τον εντοπισμό άλλων πιθανών παραγόντων κινδύνου, όπως η χαμηλή αρτηριακή πίεση, που συμβάλλουν στο γλαύκωμα χαμηλής πίεσης. Εάν δεν εντοπιστούν παράγοντες κινδύνου, οι επιλογές θεραπείας για το γλαύκωμα χαμηλής πίεσης είναι οι ίδιες όπως για το γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.

Στο γλαύκωμα κλειστής γωνίας, το υγρό στο μπροστινό μέρος του ματιού δεν μπορεί να αποστραγγιστεί από τη γωνία και να φύγει από το μάτι. Η γωνία μπλοκάρεται από μέρος της ίριδας. Τα άτομα με αυτό το είδος γλαυκώματος μπορεί να έχουν απότομη αύξηση της πίεσης των ματιών. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν έντονο πόνο και ναυτία, καθώς και ερυθρότητα του ματιού και θολή όραση. Εάν έχετε αυτά τα συμπτώματα, πρέπει να αναζητήσετε αμέσως θεραπεία. Πρόκειται για επείγον ιατρικό περιστατικό. Εάν ο γιατρός σας δεν είναι διαθέσιμος, μεταβείτε στο πλησιέστερο νοσοκομείο ή κλινική. Συνήθως, η άμεση χειρουργική επέμβαση με LASER και τα φάρμακα μπορούν να καθαρίσουν την εμπλοκή, να μειώσουν την πίεση των ματιών και να προστατεύσουν την όραση.

Στο συγγενές γλαύκωμα, τα παιδιά γεννιούνται με ένα ελάττωμα στη γωνία του ματιού που επιβραδύνει την κανονική αποστράγγιση του υγρού. Αυτά τα παιδιά έχουν συνήθως εμφανή συμπτώματα, όπως θολά μάτια, ευαισθησία στο φως και υπερβολικά δάκρυα. Η συμβατική χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως η προτεινόμενη θεραπεία, επειδή τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά, μπορούν να προκαλέσουν πιο σοβαρές παρενέργειες στα βρέφη και να είναι δύσκολο να χορηγηθούν. Η χειρουργική επέμβαση είναι ασφαλής και αποτελεσματική.

Τα δευτερογενή γλαυκώματα μπορεί να αναπτυχθούν ως επιπλοκές άλλων ιατρικών καταστάσεων. Για παράδειγμα, μια σοβαρή μορφή γλαυκώματος ονομάζεται νεοαγγειακό γλαύκωμα και μπορεί να οφείλεται σε κακώς ελεγχόμενο διαβήτη ή υψηλή αρτηριακή πίεση. Άλλοι τύποι γλαυκώματος ενίοτε προκύπτουν με καταρράκτη ή με ορισμένους όγκους των ματιών ή όταν το μάτι φλεγμαίνει λόγω μιας πάθησης που ονομάζεται ραγοειδίτιδα. Μερικές φορές το γλαύκωμα αναπτύσσεται μετά από άλλες χειρουργικές επεμβάσεις οφθαλμών ή από σοβαρές οφθαλμολογικές κακώσεις. Τα στεροειδή φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία φλεγμονών των ματιών και άλλων ασθενειών μπορούν να προκαλέσουν γλαύκωμα σε μερικούς ανθρώπους. Υπάρχουν δύο οφθαλμικές καταστάσεις που είναι γνωστό ότι προκαλούν δευτερογενείς μορφές γλαυκώματος:

Το γλαύκωμα διασποράς χρωστικής εμφανίζεται όταν η χρωστική ουσία από την ίριδα συσσωρεύεται στο πλέγμα αποστράγγισης, επιβραδύνοντας την απορροή του υγρού.

Το ψευδοαποφολιδωτικό γλαύκωμα συμβαίνει όταν παράγεται υλικό στις εσωτερικές δομές των ματιών και συσσωρεύεται στο πλέγμα αποστράγγισης, επιβραδύνοντας και πάλι την απορροή του υγρού.

Ανάλογα με την αιτία των δευτερογενών γλαυκωμάτων, η θεραπεία περιλαμβάνει επιλεκτική τραμπεκουλοπλαστική με LASER, φάρμακα, ή συμβατική ή άλλη χειρουργική επέμβαση γλαυκώματος.

Πως μπορείτε να βοηθήσετε

Αν λαμβάνετε αγωγή για γλαύκωμα, βεβαιωθείτε ότι παίρνετε το φάρμακο του γλαυκώματος κάθε μέρα.

Επισκεπτείτε τακτικά τον οφθαλμίατρο σας.

Μπορείτε επίσης να βοηθήσετε στην προστασία της όρασης των μελών της οικογένειας και των φίλων σας που μπορεί να διατρέχουν υψηλό κίνδυνο γλαυκώματος. Ενθαρρύνετε τους ασθενείς να διενεργήσουν μια διεξοδική εξέταση ματιών τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο χρόνια.

Θυμηθείτε ότι η μείωση της πίεσης των ματιών στα αρχικά στάδια του γλαυκώματος επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου και βοηθά στην αποφυγή της απώλειας όρασης.